شهر نوش آباد از جمله مناطق باستانی و تاریخی در شمال استان اصفهان و به فاصله پنج کیلومتری از کاشان قرار گرفته.
شهر زیر زمینی اویی آنچه به نام شهر زیر زمینی معروف است در واقع ساختارهای متراکم، پیچیده و گستردهای چون دالانهای باریک تودرتو و اتاقهایی با ابعاد کوچک است.
مجموعه اویی در زیر بافت قدیم شهر شکل گرفته و تا سطح کنونی شهر نیز گسترده شدهاست. وسعت این شهر به دلیل ارتباط میان محلات و حفاظت از جان و مال مردم در مواقع ناامنی زیاد بوده و در دو سطح افقی و عمودی گسترش یافتهاست. این معماری دست کم در شهر نوش آباد با واژه " اویی " نامیده میشود. غیر از ورودی اصلی ارتفاع تمام قسمتهای اویی به قد طبیعی یک انسان و بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ سانتیمتر است. بر سطح دیوارها و در فواصل اندک، جای پیه سوز به چشم میخورد. در بعضی قسمتها نیز درون دیوار، سکوهای کوتاهی جهت نشستن ایجاد شدهاست که در بعضی از اتاقها تبدیل به طاقچه جهت قرار دادن اشیاء میشود.
ورودی شهر زیرزمینی نوش آباد، راهرویی باریک به اندازه یک نفر است، زمانی که به داخل شهر وارد شوی، بوی خاک مرطوب به مشام میرسد. دالانهای تنگ با ارتفاعی کمتر از یک انسان ایستاده، تو را به بخشهای داخلی شهر میرسانند. فضاهای در نظر گرفته شده برای شهر در حد فضاهای ضروری است و سیستم تهویه شهر زیر زمینی نوش آباد از طریق کانالهایی بوده که در طبقه اول و به سطح زمین ایجاد شدهاست.چاههای مرتبط طبقات، علاوه بر عملکرد عبور و مرور، باعث جریان یافتن هوا در طبقات پایین میشدهاست. این عمل در مورد چاههای قنات نیز مصداق دارد. دسترسی به این فضاها، به دلیل قرار گرفتن در زیر زمین از طریق یک چاه و کانال باریک و کوتاه میسر میگردد. موضوع تدافعی و پناهگاه بودن این نوع معماری که در دل زمین ایجاد شده تأثیر فراوانی بر چگونگی ارایه پلان معماری آن گذاشتهاست. بنابراین در خصوص ورودی، دسترسی به این فضاها نمیبایست به سهولت انجام بپذیرد. روشنایی این فضاها بوسیله پیه سوزهای سفالی بوده و روغن آنها احتمالا از دو عصار خانه تاریخی موجود در نوش آباد تهیه میشدهاست. در مواقع نا امنی و پناه گرفتن در زیر زمین آب مصرفی اهالی از پایابها و قناتها تامین میشدهاست. علاوه بر پایابها مسیر اوییها بگونهای بوده که در بعضی از قسمتها به قنات مرتبط میشدهاست.
می گویند، در زمان حمله مغولان از این شهر بطور گسترهای استفاده میشده است. اگرچه بسیاری از جزییات شهر در اثر نفوذ سیلاب و مرور زمان نابود شده اند ولی سفالینههای پیدا شده به یک هزار و 800 سال پیش و تاریخ ایجاد و استفاده از این بناها به دوران ساسانی و اوایل اسلام میرسد که در دورانهای بعد یعنی سلجوقی تا صفویه و حتی قاجار مورد استفاده بودهاست. این مجموعه ارزشمند به شماره ۱۵۸۱۶ و به سال ۱۳۸۵ ثبت در فهرست آثار ارزشمند ملی گردیدهاست.
ارسال نظر
نکته: HTML ترجمه نمی شود!